भैरहवा, ९ पुस ।
मर्चवार क्षेत्रका व्यवसायी, किसान, स्थानीयबासी तथा सरोकारवालाले खुल्ला सीमाका कारण स्वदेशी उत्पादनले बजार नपाएको गुनासो गरेका छन् । खुल्ला सीमा व्यवस्थित हुन नसकेका कारण सहज रुपमा सामान भित्रिनुले स्वदेशी उत्पादनको बजारीकरणमा समस्या रहेको उनीहरुको भनाइ छ ।

चेम्बर अफ कमर्स, रुपन्देही (उद्योग व्यापार संगठन, सिद्धार्थनगर–९, रुपन्देही) र उद्योग व्यापार संगठन, रुपन्देही मर्चवार सम्पर्क कार्यालयले शुक्रबार कोटहीमाई गाउँपालिका–५ स्थित मझगावामा आयोजना गरेको स्थानीय बजार प्रवद्र्धनमा सरोकारवालाको भूमिका विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा बोल्ने सहभागीहरुले स्थानीय बजार प्रवद्र्धनका लागि सम्पूर्ण पक्ष जिम्मेवार हुनुपर्नेमा जोड दिए ।

कार्यक्रममा बोल्दै स्थानीय सन्तराम कोइरीले स्वदेशमा उत्पादन भएका कुखुराले बजार नपाएको गुनासो गरे । उनले भने, ‘भारतमा सस्तो मूल्यमा कुखुरा पाइने भएकाले उपभोक्ताहरु भारत जाने गरेका छन्, सीमा वारीका व्यवसायी मर्कामा परेका छन् ।’

स्थानीय सुर्यनारायण यादवले खुल्ला सीमाका कारण स्वदेशी बजार सुनसान भएको बताए । उनले स्वदेशमा उत्पादन लागत बढी हुँदा सामानको मूल्य समेत यहाँ बढी नै रहेको बताए । उनले स्थानीयस्तरमा उत्पादित सामानको बजारीकरणमा समस्या रहेको बताए ।

कृषक अशोक कुमार तिवारीले किसानलाई मल र सिंचाईको व्यवस्था नभएसम्म विकास हुन नसक्ने बताए । उनले कृषकले उत्पादन गरेर वस्तुको मूल्य कृषकले नै तोक्न पाउनुपर्ने माग गरे । उनले भने, ‘किसानको विकास नभएसम्म मुलुकको विकास हुन सक्दैन । ’

स्थानीय अर्जुन हरिजनले चप्पल उद्योग सञ्चालन गर्दै आएको भए पनि विक्रीवितरणमा समस्या आएपछि उद्योग नै बन्द गर्नुपरेको बताए । उनले उद्योग बन्द भएपछि ऋणको किस्ता, ब्याज तिर्न समस्या भएको गुनासो गरे । उनले भने, ‘अनुदान पाउनुपर्ने व्यक्तिसमक्ष पुगेको छ कि छैन अनुगमन गर्नु आवश्यक छ ।’

मर्चवार प्रेस क्लबका अध्यक्ष हृदयराम गुप्ताले दर्ता प्रक्रियामा नआएका व्यवसायलाई करको दायरामा ल्याउनुपर्ने बताए । उनले स्थानीय सरकारले स्थानीय उत्पादन भएका सामान खरीद गर्नुपर्ने माग गरे । उनले उद्योग व्यवसाय सञ्चालन गर्ने वातावरण सिर्जना गर्नुपर्ने बताए । मर्चवार क्षेत्रमा होटल, किराना लगायत व्यवसाय बन्द भएकाले त्यसतर्फ पनि सम्बन्धित निकायले ध्यान दिनुपर्ने उनको भनाइ थियो ।

उद्योग व्यापार संगठन, रुपन्देहीका अध्यक्ष अनिल कुमार ज्ञवालीले किसानले समयमा मल र बिउ नपाएको बताए । उनले सरकारले किसानलाई समयमै मल उपलब्ध गराउन नसकेको र सीमापारीबाट ल्याउँदा किसानले अनेकौ हैरानी खेप्नुपरेको बताए । उनले भने, ‘स्थानीय सरकार र व्यवसायीबीच सहकार्य आवश्यक छ । ’अध्यक्ष ज्ञवालीले किसानको जीवनस्तर माथि उकास्न सके मात्र अर्थतन्त्र मजबुत हुने बताए । उनले स्थानीय उत्पादन खरीद गरेर स्थानीय व्यवसायीलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने बताए । उनले भने, ‘सबै व्यवसायलाई करको दायरामा ल्याउनुपर्छ, स्थानीय सरकारले सहज रुपमा दर्ता तथा नविकरण गर्नुपर्छ । ’ उनले खुल्ला सीमा व्यवस्थित नभएका कारण व्यवसाय प्रबद्र्धन हुन नसकेकाले सीमालाई व्यवस्थित गर्नुपर्ने बताए । बैंक ब्याजदर बढेका कारण विगतमा पनि आन्दोलन गरेको र अब हुने आन्दोलनमा मर्चवार क्षेत्रका व्यवसायी पनि सहभागी हुनुपर्ने बताए । उनले भने, ‘चर्को बैंक ब्याजदरका कारण उद्योग व्यवसाय धरासायी भएका छन्, अब नयाँ सरकार बनेपछि चर्को बैंक ब्याजदरविरुद्ध पुनः आन्दोलन गर्छौं ।’

कोटहीमाई गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत राजन श्रीवास्तवले कृषिप्रधान क्षेत्र मर्चवारमा आउनुपर्ने मल समेत घटिरहेको गुनासो गरे । उनले किसानले समयमै मल नपाएको बताए । उनले मर्चवार क्षेत्रमा रहेका पालिकाहरुले साझा एजेण्डा बनाएर अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिए । उनले भने, ‘साझा एजेण्डा बनाएर अघि बढे मर्चवार क्षेत्रको आवाज एकैपटक सम्बन्धित निकायमा पुग्छ । ’

कोटहीमाई गाउँपालिका वडा नम्बर ५ का वडाअध्यक्ष संजय कुमार सैनीले कृषिप्रधान देश भनिए पनि किसानको धेरै समस्या रहेको बताए । उनले कृषिको लागि आवश्यक रहेको ट्रयाक्टरको भन्सार शुल्क बढ्दा कृषक मारमा परेको गुनासो गरे । 
मर्चवारी गाउँपालिकाका अध्यक्ष गया प्रसाद बरईले कृषि, शिक्षा र स्वास्थ्यमा आफूले जोड दिएको बताए । उनले कृषकलाई गाउँपालिकाबाट सक्दो सहयोग गरिएको बताए । उनले भने,‘ निजी क्षेत्रलाई जिम्मेवारी दिए कृषकले सहज रुपमा मल पाउन सक्थे । ’ उनले किसानलाई सिंचाईको व्यवस्था नहुनु दुःखद भएको बताए । 

कोटहीमाई गाउँपालिकाका अध्यक्ष बालकृष्ण त्रिपाठीले भारतबाट ल्याएर सामान विक्री गर्नुपर्ने व्यवसायीको बाध्यता रहेको बताए । उनले भने, ‘मर्चवार क्षेत्रको व्यवसाय प्रवद्र्धनका लागि छुट्टै नीति बनाउनुपर्छ ।’  उनले किसानले मल समयमा नपाउँदा उत्पादनमा समेत समस्या आएको बताए । अध्यक्ष त्रिपाठीले स्थानीय बजार प्रवद्र्धनमा स्थानीय तहबाट भूमिका निर्वाह गरिने प्रतिवद्धता व्यक्त गरे । उनले मर्चवार क्षेत्रमा पर्ने चार वटा पालिकाको भेला गरेर समस्या समाधानका लागि सम्बन्धित निकायमा डेलिगेशन समेत जानुपर्ने बताए । उनले भने, ‘समस्या समाधानका लागि बाध्यात्मक स्थिति सिर्जना गर्नुपर्छ, निराशा कुरा मात्र गरेर हुँदैन, आशावादी हुनुपर्छ । ’

उद्योग व्यापार संगठन, रुपन्देहीका अध्यक्ष अनिल कुमार ज्ञवालीको अध्यक्षता, कोटहीमाई गाउँपालिकाका अध्यक्ष बालकृष्ण त्रिपाठीको प्रमुख आतिथ्यता, मर्चवारी गाउँपालिकाका अध्यक्ष गया प्रसाद बरईको विशिष्ट आतिथ्यता, कार्यक्रम संयोजक प्रभु यादवको स्वागत, संगठनका कोषाध्यक्ष राम मिलन यादवको धन्यवाद ज्ञापन तथा महासचिव सचिन रोक्काको सञ्चालनमा कार्यक्रम सम्पन्न भएको थियो ।