लुम्बिनी बौद्ध आर्थिक शिखर सम्मेलन सम्पन्न : बुद्धको अवधारणा कार्यान्वयन जरुरी

लुम्बिनी, १७ जेठ । प्रदेशको आर्थिक समृद्धि र पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न सबै तहमा बुद्धको अवधारणा कार्यान्वयन गर्नुपर्ने निष्कर्ष निकाल्दै लुम्बिनीमा आयोजित दुईदिने लुम्बिनी बौद्ध आर्थिक शिखर सम्मेलन शनिबार सम्पन्न भएको छ । ‘समृद्ध प्रदेश, खुसी नागरिक’ को लक्ष्य हासिल गर्न बुद्धको अवधारणालाई शासन पद्वतिका आयामहरूमा प्रयोग गर्नुपर्नेमा सरोकारवालाहरु प्रतिबद्ध भएका हुन् ।    

लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालय र लुम्बिनी प्रदेश सरकारको उद्योग, पर्यटन तथा यातायात मन्त्रालयको सहकार्यमा आयोजित सम्मेलनमा सहभागी सरोकारवालाहरुबाट ७ बुँदे सामूहिक प्रतिवद्धता जनाइएको थियो ।
लुम्बिनी प्रदेश सरकार र विश्वविद्यालयको सहकार्यमा स्थानीय तथ्य र ज्ञानमा आधारित भइ लुम्बिनीको गुणस्तरीय आर्थिक पर्यटन, पथप्रदर्शन सेवा, पर्यटकको सेवासुविधा, पुरातात्विक पर्यटन पर्यटन स्थलको वातावरण, सम्पदामैत्री पर्यटन प्रबद्धनको आधार, लघु व्यवसाय सीप तथा हस्तकलाको संरक्षण तथा सम्बद्र्धन, स्थानीय उत्पादनको प्रबद्र्धन र उपयोग लगायतका विषयमा मापदण्ड तथा सूचक तयार गरी प्रदेशस्तरीय एकीकृत पर्यटन सम्बन्धी कार्यविधि तर्जुमा गरिने प्रतिवद्धतामा उल्लेख छ ।

प्रतिवद्धतापत्र सार्वजनिक गर्दै विश्वविद्यालयका योजना तथा मूल्यांकन महाशाखाका निर्देशक डा. कुलप्रसाद खनालले लुम्बिनी क्षेत्रमा प्रदेशको प्रस्तावित लुम्बिनी क्षेत्र विकास प्राधिकरणसँग एकीकृत गरी बौद्ध आर्थिक ढाँचाको न्यूनतम अवस्था कार्यान्वनको विषयगत खाका तयार गर्ने बताउनुभयो । उहाँले बौद्ध दर्शनलाई दिगो विकासका लक्ष्यहरू हासिल गर्न प्रदेश अन्तर्गत सबै तह र निकायहरूसँग समन्वय र सहकार्य गर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।  

विद्यालय शिक्षामा आधारभूत बौद्ध शिक्षाको पठनपाठनका लागि प्रदेश सरकार र विश्वविद्यालयको सहकार्यमा प्रदेशस्तरीय पाठ्यक्रम तर्जुमा गरी स्थानीय तहसँगको समन्वय र सहकार्यमा कार्यान्वयन गरिने प्रतिवद्धता पत्रमा उल्लेख छ । ‘लुम्बिनी क्षेत्रको आर्थिक पर्यटकीय विकाससँग सम्बन्धित समसायिक मुद्दा र विषयमा प्रदेश सरकार र लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको सहकार्यमा बौद्ध आध्यात्मिक क्रियाकलाप, सेमिनार, कार्यशाला, गोष्ठीहरू आयोजना गरी प्रदेश योजना आयोग र अन्य जिम्मेवार निकायलाई नीतिगत पृष्ठपोषण प्रदान गरिने छ, ’प्रतिवद्धता पत्रमा भनिएको छ ।

सम्मेलनको समापन गर्दै विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा.सुवर्णलाल बज्राचार्यले बौद्ध शिक्षालाई आर्थिक विकास र सामाजिक समृद्धिसँग जोड्न आवश्यक रहेको बताउनुभयो । उहाँले समकालीन आर्थिक चूनौतिको समाधानका लागि सबै तहमा बुद्ध शिक्षाको प्रयोग गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । उहाँले लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालय बौद्ध आर्थिक अवधारणालाई अनुसन्धान, शिक्षा, र विकाससँग समाहित गर्दै लुम्बिनीलाई एक आध्यात्मिक र समृद्ध आर्थिक गन्तव्यका रूपमा विकास गर्ने उद्देश्यमा प्रतिवद्ध रहेकाले यसका लागि सबैको साथ र सहकार्य आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।  

उद्योग, पर्यटन तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव नारद गौतमले लुम्बिनीको पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि मन्त्रालयले विभिन्न योजना अघि बढाएको जानकारी गराउँदै साथ र सहयोगका लागि सबैलाई आग्रहगर्नुभयो।
बौद्ध दर्शन, आर्थिक समृद्धि, दिगो पर्यटन, पूर्वाधार विकास र सहकार्यजस्ता विविध विषयमा भएको प्रस्तुतीकरण सत्रमा विश्वविद्यालयका रजिष्ट्रार डा.तिलकराम आचार्य, लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री चेतनारायण आचार्यका प्रमुख सल्लाहकार लक्ष्मण ज्ञवाली, प्रदेश योजना आयोगका सचिव खिमबहादुर कुँवर, बौद्ध अध्ययन संकायका डीन डा. माणिकरत्न शाक्य, उद्योग पर्यटन तथा यातायात मन्त्रालयका प्रवक्ता गणेश घिमिरे, विश्वविद्यालयका अनुसन्धान केन्द्रका निर्देशक प्रा.डा.गितु गिरी, डा. फणिन्द्रकुमार न्यौपाने, डा.कुमार खड्का, कमल थापा, निरा गौतम लगायतले विभिन्न विषयमा धारणा राख्नुभएको थियो ।

दुईदिने सम्मेलनमा विभिन्न क्षेत्रका विज्ञहरु डा. प्रकाश कुमार श्रेष्ठ, डा.हरिध्वज राई, डा.रिना तुलाधर, डा.रामराज उपाध्याय, डा.शारदा पौडेल, डा. श्री प्रसाद भट्टराई, सञ्जय शाक्य लगायतले विभिन्न विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।

प्रस्तुत कार्यपत्रमाथि टिप्पणी गर्दै पर्यटन व्यवसायी, विभिन्न संघ–संस्थाका प्रतिनिधि, प्राध्यापक, अनुसन्धानकर्ताहरुले बौद्ध मूल्यमा आधारित समावेशी, शान्तिपूर्ण र दिगो आर्थिक विकासको अवधारणालाई व्यवहारमा उतार्न आवश्यक रहेको धारणा राख्नुभयो ।